àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥à§àа àŠàŠšà§àŠ®à§à§àŠžàŠ¬ àŠªà§àŠ°àŠ¥àŠ® àŠªàŠŸàŠ²àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§ àŠàŠ€à§àŠ®à§à§àŠŠà§àа àŠ®àŠ§à§àŠ¯à§ à§§à§®à§®à§ àŠžàŠŸàŠ²à§ àŠ€àŠ¥àŠŸ ১৚৯৪ àŠžàŠšà§àа àŠªàŠàŠàŠ¿àŠ¶à§ àŠ¬à§àŠ¶àŠŸàŠà§, àŠ¯à§àŠŠàŠ¿àŠš àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿ ৚৬ àŠ¬àŠàа àŠªà§àаà§àŠ£ àŠàŠ°à§ àŠžàŠŸàŠ€àŠŸàŠ¶à§ àŠªà§àвà§àŠšà¥€
àŠ àŠàŠ¿àŠšàŠ¬ àŠžà§-àŠàŠàŠšàŠŸàŠàŠ¿ àŠžàŠ®à§àŠªàŠ°à§àŠà§ àŠàŠ¬àŠ¿àŠ° àŠàŠŸàŠàŠšàŠ¿, àŠžà§àŠ¬àŠ°à§àŠ£àŠà§àŠ®àŠŸàŠ°à§ àŠŠà§àЬà§àа àŠàŠšà§àŠ¯àŠŸ àŠªà§àаàŠà§àŠ¯àŠŸàŠ€ àŠŠà§àŠ¶àŠšà§àŠ€à§àŠ°à§ àŠžàŠ°àŠ²àŠŸ àŠŠà§àŠ¬à§ àŠ€àŠŸàŠàа àŠà§àŠ¬àŠšàŠžà§àŠ®à§àŠ€àŠ¿àŠ€à§ àŠ²àŠ¿àŠàŠà§àŠš :
“àŠ°àŠ¬àŠ¿àŠ®àŠŸàŠ®àŠŸàŠ° àŠªà§àŠ°àŠ¥àŠ® àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠš àŠà§àŠžàŠ¬ àŠàŠ®àŠ¿ àŠàŠ°àŠŸàŠà¥€ àŠ€àŠàŠš àŠ®à§àŠàŠ®àŠŸàŠ®àŠŸ (àŠžàŠ€à§àНà§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥) àŠ àŠšàŠ€à§àŠš àŠ®àŠŸàŠ®àŠŸàŠ° (àŠà§àНà§àŠ€àŠ¿àŠ°àŠ¿àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥) àŠžàŠà§àŠà§ àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿ à§ªà§¯àŠšàŠ àŠªàŠŸàŠ°à§àŠ àŠžà§àŠà§àаà§àŠà§ àŠ¥àŠŸàŠà§àŠšà¥€ àŠ
àŠ€àŠ¿ àŠà§àŠ°à§ àŠàвà§àŠàŠŸàŠ¡àŠ¿àŠà§àŠàŠ¿àŠ° àŠàŠŸàŠ¶àŠ¿à§àŠŸàŠ¬àŠŸàŠàŠŸàŠš àŠ¬àŠŸà§àŠ¿ àŠ¥à§àŠà§ àŠªàŠŸàŠ°à§àŠ àŠžà§àŠà§àаà§àŠà§ àŠšàŠ¿àŠàŠ¶àŠ¬à§àŠŠà§ àŠ€àŠŸàŠàа àŠàŠ°à§ àŠ€àŠŸàŠàа àŠ¬àŠ¿àŠàŠŸàŠšàŠŸàŠ° àŠàŠŸàŠà§ àŠàŠ¿à§à§ àŠ¬àŠŸà§àŠ¿àŠ° àŠ¬àŠà§àв àŠ«à§àвà§àа àŠšàŠ¿àŠà§àа àŠ¹àŠŸàŠ€à§ àŠàŠŸàŠàŠ¥àŠŸ àŠ®àŠŸàŠ²àŠŸ àŠ àŠ¬àŠŸàŠàŠŸàŠ° àŠ¥à§àŠà§ àŠàŠšàŠŸàŠš àŠ¬à§àŠ²àŠ«à§àвà§àа àŠ®àŠŸàŠ²àŠŸàŠ° àŠžàŠà§àŠà§ àŠ
àŠšà§àŠ¯àŠŸàŠšà§àН àŠ«à§àв àŠ àŠàŠàŠà§à§àŠŸ àŠ§à§àŠ€àŠ¿-àŠàŠŸàŠŠàŠ° àŠ€àŠŸàŠàа àŠªàŠŸà§à§àа àŠàŠŸàŠà§ àŠ°à§àŠà§ àŠªà§àŠ°àŠ£àŠŸàŠ® àŠàŠ°à§ àŠ€àŠŸàŠàŠà§ àŠàŠŸàŠàŠ¿à§à§ àŠŠàŠ¿àŠ²à§àŠ®à¥€ àŠ€àŠàŠš àŠàа àŠžàŠ¬àŠŸàŠ àŠà§àŠà§ àŠàŠ àŠ²à§àŠš- àŠªàŠŸàŠ¶à§àŠ àŠšàŠ€à§àŠš àŠ®àŠŸàŠ®àŠŸàŠ° àŠàŠ°à¥€ àŠ°àŠ¬àŠ¿àŠ° àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠš àŠ¬àŠ²à§ àŠàŠàŠàŠ¿ àŠžàŠŸà§àŠŸ àŠªà§à§ àŠà§àŠ²à¥€ àŠžà§àŠ àŠ¬àŠàа àŠ¥à§àŠà§ àŠªàŠ°àŠ¿àŠàŠšàŠŠà§àа àŠ®àŠ§à§àŠ¯à§ àŠ€àŠŸàŠàа àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠšà§àа àŠà§àŠžàŠ¬ àŠàŠ°àŠ®à§àŠ àŠ¹àŠ² (àŠà§àŠ¬àŠšà§àа àŠàŠ°àŠŸàŠªàŠŸàŠ€àŠŸ)ी”
àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠšà§ àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥ àŠ
àŠšàŠŸàŠ€à§àŠ®à§à§àа àŠàŠŸàŠ àŠ¥à§àŠà§ àŠªà§àŠ°àŠ¥àŠ® àŠžàŠàŠ¬àŠ°à§àŠ§àŠšàŠŸ-àŠ
àŠàŠ¿àŠšàŠšà§àŠŠàŠš àŠªà§à§à§àŠàŠ¿àŠ²à§àŠš àŠàа à§šà§© àŠ¬àŠàа àŠªàŠ°à§ à§§à§¯à§§à§Š àŠžàŠŸàŠ²à§ àŠ
àŠ°à§àŠ¥àŠŸà§ à§§à§©à§§à§ àŠžàŠšà§àа àŠªàŠàŠàŠ¿àŠ¶à§ àŠ¬à§àŠ¶àŠŸàŠ, àŠ¯à§àŠ¬àŠŸàŠ° àŠàŠ¬àŠ¿ àŠàŠšàŠªàŠà§àŠàŠŸàŠ¶ àŠªàŠŸàŠ° àŠ¹à§à§ àŠªàŠà§àŠàŠŸàŠ¶à§ àŠªà§àвà§àŠšà¥€ àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠšà§àа àŠ
àŠšà§àŠ·à§àŠ àŠŸàŠš àŠžà§àŠ¬àŠŸàŠ°à§àŠ àŠªà§àŠ°àŠ¥àŠ® àŠà§à§àŠàŠ¿àŠ€ àŠ¹à§à§àŠàŠ¿àŠ² àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿àŠà§àŠ€àŠš àŠàжà§àŠ°àŠ®à§àа àŠšàŠ¿àŠ°àŠŸàŠ²àŠŸ àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€ àŠžàŠ®àŠŸàŠ¹àŠ¿àŠ€ àŠªàŠ°àŠ¿àŠ¬à§àжà§à¥€ àŠ àŠŠàŠ¿àŠšàŠàŠŸàŠ° àŠàŠŸàŠ·àŠ£à§ àŠ€àŠŸàŠàа àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠš àŠžàŠ®à§àŠ¬àŠšà§àŠ§à§ àŠàŠ¬àŠ¿ àŠ¬àŠ²à§àŠà§àŠš- “àŠàŠàŠŠàŠ¿àŠš àŠàŠ®àŠ¿ àŠàŠ®àŠŸàŠ° àŠªàŠ¿àŠ€àŠŸàŠ®àŠŸàŠ€àŠŸàŠ° àŠàŠ°à§ àŠàŠšà§àŠ® àŠšàŠ¿à§à§àŠàŠ¿àŠ²à§àŠ®- àŠžà§àŠàŠŸàŠšàŠàŠŸàŠ° àŠžà§àŠàŠŠà§àŠàŠ àŠ àŠžà§àŠšà§àŠ¹àŠªà§àаà§àŠ®à§àа àŠªàŠ°àŠ¿àŠ¬à§àŠ·à§àŠàŠš àŠ¥à§àŠà§ àŠàŠ àŠà§àŠ¬àŠšà§àа àŠšà§àŠ€àŠš àŠà§àŠ·à§àŠ€à§àŠ°à§ àŠàŠšà§àŠ®àŠ²àŠŸàŠ àŠàаà§àŠàŠ¿à¥€âŠàŠàŠ àŠàŠ®àŠŸàŠ° àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠšà§ àŠ€à§àŠ®àŠ°àŠŸ àŠ¯à§ àŠà§àŠžàŠ¬ àŠàŠ°àŠ àŠ€àŠŸàŠ° àŠ®àŠ§à§àŠ¯à§ àŠ¯àŠŠàŠ¿ àŠàŠ àŠàŠ¥àŠŸàŠàŠ¿ àŠ¥àŠŸàŠà§, àŠ€à§àŠ®àŠ°àŠŸ àŠ¯àŠŠàŠ¿ àŠàŠ®àŠŸàŠà§ àŠàŠªàŠš àŠàŠ°à§ àŠªà§à§à§ àŠ¥àŠŸàŠ, àŠàŠ àŠªà§àаàŠàŠŸàŠ€à§ àŠžà§àŠ àŠªàŠŸàŠà§àŠŸàŠ° àŠàŠšàŠšà§àŠŠàŠà§àŠ àŠ¯àŠŠàŠ¿ àŠ€à§àŠ®àŠŸàŠŠà§àа àŠªà§àаàŠàŠŸàŠ¶ àŠàŠ°àŠ¬àŠŸàŠ° àŠàŠà§àŠàŠŸ àŠ¹à§à§ àŠ¥àŠŸàŠà§, àŠ€àŠŸ àŠ¹àŠ²à§àŠ àŠà§àŠžàŠ¬ àŠžàŠŸàŠ°à§àŠ¥àŠà¥€” (àŠàŠšà§àŠ®à§à§àŠžàŠ¬ àŠàŠŸàŠ·àŠ£ : àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿àŠà§àŠ€àŠš- àŠà§àŠ°àŠšà§àŠ¥)ी
àŠàŠ¬àŠ¿àŠ° àŠ®àŠ°à§àŠ€à§àНàŠà§àŠ¬àŠšà§àа àŠ¶à§àŠ· àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠš, àŠ àŠ¶à§àŠ€àŠ¿àŠ€àŠ® àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠš àŠàŠŠàŠ¯àŠŸàŠªàŠ¿àŠ€ àŠ¹àŠ¯àŠŒ àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿àŠà§àŠ€àŠšà§, ১৩৪৮ àŠžàŠšà§àа àŠšàŠ¬àŠ¬àŠ°à§àŠ·à§àа àŠŠàŠ¿àŠšà§, ১৪ àŠàŠªà§àŠ°àŠ¿àŠ² ১৯৪১ àŠžàŠŸàŠ²à§à¥€ à§§à§« àŠàŠªà§àŠ°àŠ¿àŠ² àŠªà§àаàŠàŠŸàŠ¶àŠ¿àŠ€ àŠàŠšàŠšà§àŠŠàŠ¬àŠŸàŠàŠŸàŠ° àŠªàŠ€à§àŠ°àŠ¿àŠàŠŸàŠ° àŠšàŠ¿àŠàŠžà§àЬ àŠžàŠàŠ¬àŠŸàŠŠàŠŠàŠŸàŠ€àŠŸ àŠªà§àаà§àŠ°àŠ¿àŠ€ àŠ¬àŠ°à§àŠ£àŠšàŠŸ àŠ¥à§àŠà§ àŠàŠŸàŠšàŠŸ àŠ¯àŠŸà§ àŠžà§àŠŠàŠ¿àŠš àŠà§àŠ°à§ àŠàжà§àŠ°àŠ®àŠ¿àŠàŠàŠ£ àŠ¬à§àŠ€àŠŸàŠ²àŠ¿àŠ àŠàŠŸàŠš àŠà§à§à§ àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿àŠà§àŠ€àŠš àŠªàŠ°àŠ¿àŠà§àŠ°àŠ®àŠŸ àŠàаà§àŠšà¥€ àŠžàŠàŠŸàŠ²à§ àŠà§àŠ·àŠ¿àŠ€àŠ¿àŠ®à§àŠ¹àŠš àŠžà§àŠšà§àа àŠªàŠ°àŠ¿àŠàŠŸàŠ²àŠšàŠŸà§ àŠ®àŠšà§àŠŠàŠ¿àŠ°à§ àŠšàŠ¬àŠ¬àŠ°à§àŠ·à§àа àŠàŠªàŠŸàŠžàŠšàŠŸ àŠ àŠšà§àŠ·à§àŠ àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§à¥€ àŠà§àŠ€ àŠ¹à§ àŠàŠ àŠà§àŠžàŠ¬ àŠàŠªàŠ²àŠà§àŠ·à§ àŠ¬àŠ¿àŠ¶à§àŠ·àŠàŠŸàŠ¬à§ àŠ°àŠàŠ¿àŠ€ àŠŠà§àŠàŠŸàŠšàŠ¿ àŠàŠŸàŠš- àŠ¹à§ àŠªà§àаà§àŠ·à§àŠ€à§àŠ€àŠ® àŠàŠ¬àŠ àŠ àŠ®àŠ¹àŠŸàŠ®àŠŸàŠšàŠ¬ àŠàŠžà§à¥€ àŠžàŠšà§àЧà§àŠ¯àŠŸà§ àŠàŠ€à§àŠ€àŠ°àŠŸà§àŠ£à§ àŠšàŠ¿àŠ°à§àŠ®àŠ¿àŠ€ àŠàŠàŠàŠ¿ àŠ®àŠ£à§àŠ¡àŠªà§àа àŠšàŠ¿àŠà§ àŠà§à§àŠàŠ¿àŠ€ àŠ¹à§ àŠàŠšà§àŠ®à§à§àŠžàŠ¬à¥€ àŠà§àŠ·àŠ¿àŠ€àŠ¿àŠ®à§àŠ¹àŠš àŠžà§àŠšà§àа àŠàŠ£à§àŠ à§ àŠªàŠ àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§ àŠ®àŠŸàŠšàŠ¬ àŠàŠŸàŠ€àŠ¿àŠ° àŠªà§àŠ°àŠ€àŠ¿ àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥à§àа àŠ¶à§àŠ· àŠ¬àŠŸàŠ£à§ àŠ àŠ®àŠ°à§àŠ®àŠžà§àŠªàŠ°à§àŠ¶à§ àŠàŠŸàŠ·àŠ£ àŠžàŠà§àŠ¯àŠ€àŠŸàŠ° àŠžàŠàŠàŠà¥€ àŠà§àŠ¬àŠšà§àа àŠ¶à§àŠ· àŠªàŠàŠàŠ¿àŠ¶à§ àŠ¬à§àŠ¶àŠŸàŠà§ àŠàŠªàŠšà§àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§àŠš àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥à¥€ àŠžàŠŸàŠ°àŠŸ àŠŠà§àŠ¶à§ àŠà§àŠšà§àŠ€à§ àŠà§àŠžàŠ¬ àŠªàŠŸàŠ²àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§ àŠ®àŠ¹àŠŸàŠžàŠ®àŠŸàŠ°à§àйà§à¥€ àŠ¬àŠ¿àŠàŠ¿àŠšà§àŠš àŠªàŠ€à§àŠ°àŠªàŠ€à§àŠ°àŠ¿àŠàŠŸà§ àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àа-àŠžàŠàŠà§àŠ¯àŠŸ àŠªà§àаàŠàŠŸàŠ¶àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§à¥€ àŠàŠšàŠšà§àŠŠàŠ¬àŠŸàŠàŠŸàŠ° àŠªàŠ€à§àŠ°àŠ¿àŠàŠŸàŠ° àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠžàŠàŠà§àŠ¯àŠŸà§ àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àа-àŠà§àŠ¬àŠšà§àа àŠšàŠŸàŠšàŠŸ àŠŠàŠ¿àŠ àŠšàŠ¿à§à§ àŠ²àŠ¿àŠà§àŠà§àŠš àŠªà§àŠ°àŠ®àŠ¥ àŠà§àЧà§àаà§, àŠà§àŠªàŠŸàŠ² àŠ¹àŠŸàŠ²àŠŠàŠŸàŠ°, àŠšàŠ°à§àжàŠàŠšà§àŠŠà§àа àŠžà§àŠšàŠà§àŠªà§àŠ€, àŠšà§àŠ¹àŠŸàŠ°àŠ°àŠà§àŠàŠš àŠ°àŠŸà§, àŠ®àŠ£à§àŠšà§àŠŠà§àаàŠà§àŠ·àŠ£ àŠà§àŠªà§àŠ€, àŠàŠ®àŠŸ àŠŠàŠ€à§àŠ€ àŠªà§àŠ°àŠ®à§àŠà¥€ àŠªà§àŠ°àŠ¬à§ àŠàŠŸàŠ¬à§àНà§àа àŠªàŠàŠàŠ¿àŠ¶à§ àŠ¬à§àŠ¶àŠŸàŠ àŠàŠ¬àŠ¿àŠ€àŠŸàŠàŠ¿àŠà§ àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥ àŠ¹à§ àŠšà§àŠ€àŠš, àŠŠà§àŠàŠŸ àŠŠàŠ¿àŠ àŠàа-àŠ¬àŠŸàŠ° àŠàŠšà§àŠ®à§àа àŠªà§àŠ°àŠ¥àŠ® àŠ¶à§àŠàŠà§àŠ·àŠ£ àŠàŠŸàŠšà§ àŠ°à§àŠªàŠŸàŠšà§àŠ€àŠ°àŠ¿àŠ€ àŠàаà§àŠàŠ¿àŠ²à§àŠš àŠ€à§àŠàŠ¶à§ àŠ¬à§àŠ¶àŠŸàŠà¥€ àŠàŠŸàŠšàŠàŠ¿ àŠàŠšàŠšà§àŠŠàŠ¬àŠŸàŠàŠŸàŠ°à§ àŠ®à§àŠŠà§àŠ°àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§ àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€àŠ¿àŠŠà§àЬ àŠà§àŠ·-àŠà§àŠ€ àŠžà§àŠ¬àŠ°àŠ²àŠ¿àŠªàŠ¿àŠžàŠ¹à¥€ àŠ¶àŠŸàŠšà§àŠ€àŠ¿àŠšàŠ¿àŠà§àŠ€àŠšà§ àŠàвàŠà§ àŠà§àаà§àŠ·à§àŠ®à§àа àŠà§àŠàŠ¿à¥€ àŠ€àŠ¬à§ àŠàжà§àŠ°àŠ®àŠ¬àŠŸàŠžà§àŠàŠ£ àŠàŠàŠŸàŠšà§àŠ€ àŠàаà§à§àŠŸàŠàŠŸàŠ¬à§ àŠà§àаà§àŠŠà§àЬà§àа àŠàŠšà§àŠ®àŠŠàŠ¿àŠš àŠªàŠŸàŠ²àŠšà§ àŠàŠŠà§àНà§àŠà§ àŠ¹à§à§àŠà§àŠšà¥€ àŠ¯àŠ¥àŠŸàŠ°à§àŠ€àŠ¿ àŠ¬à§àŠ€àŠŸàŠ²àŠ¿àŠ àŠ àŠ®àŠšà§àŠŠàŠ¿àŠ°à§ àŠàŠªàŠŸàŠžàŠšàŠŸ àŠ àŠšà§àŠ·à§àŠ àŠ¿àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§ àŠžàŠàŠŸàŠ²à§ àŠàа àŠžàŠšà§àЧà§àŠ¯àŠŸà§ àŠžàŠàŠ²à§ àŠžàŠ®àŠ¬à§àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§àŠš àŠàŠ€à§àŠ€àŠ°àŠŸà§àŠ£à§ àŠàŠ¬àŠ¿àŠà§ àŠªà§àŠ°àŠ£àŠŸàŠ® àŠàŠŸàŠšàŠŸàŠ€à§à¥€ àŠàŠŸàŠš àŠ àŠšàŠŸàŠà§àа àŠªàŠ° àŠ àŠàŠ¿àŠšà§àŠ€ àŠ¹à§à§àŠà§ àŠ¬àŠ¶à§àŠàŠ°àŠ£ àŠšàŠŸàŠàŠà¥€
àŠ°à§àŠàŠªà§à§àŠ¿àŠ€ àŠ°àŠ¬à§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠšàŠŸàŠ¥ àŠ¶à§àŠ· àŠªàŠ°à§àŠ¯àŠšà§àŠ€ àŠŠà§àŠà§àŠà§àŠš àŠžà§àŠ àŠ àŠšà§àŠ·à§àŠ àŠŸàŠšà¥€ àŠàжà§àŠ°àŠ®àŠ¬àŠŸàŠžà§àŠŠà§àа àŠ¬àŠ²à§àŠà§àŠš, àŠžàŠàŠžàŠŸàŠ°à§ àŠ¬à§ àŠàŠ¿àŠšàŠ¿àŠž àŠ¹àŠà§àŠà§ àŠªà§àаà§àŠ€àŠ¿,àŠà§àŠ¯àŠŸàŠ€àŠ¿ àŠšà§à¥€
àŠžà§àŠàŠšà§àНà§: àŠàŠ¬àŠŠà§àŠž àŠ¶àŠŸàŠà§àа