àŠà§àŠàŠŸ àŠŠà§àŠ¶à§ àŠžàŠŸàŠ®àŠà§àŠ°àŠ¿àŠ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬ àŠšàŠ¿à§à§ àŠ¬àŠ¿àŠ°à§àЧà§àŠŠà§àа àŠªà§àŠ°àŠ¬àŠ² àŠàŠŸàŠªà§àа àŠ®à§àŠà§ àŠà§àŠšà§àŠŠà§àаà§àа àŠ®à§àŠŠàŠ¿ àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ°à¥€ àŠšàŠ€à§àŠš àŠ¬àŠŸàŠà§àŠà§àŠ àŠà§àŠšàŠàŠàŠŸàŠ¬à§àŠ àŠŠà§àжà§àа àŠ¶àŠ¿àŠà§àŠ·àŠ¿àŠ€ àŠ¯à§àЬ àŠžàŠ®à§àŠªà§àŠ°àŠŠàŠŸà§à§àа àŠàŠšà§àН àŠšàŠ€à§àŠš àŠà§àŠ¬àŠ¿àŠàŠŸàŠ° àŠªàŠ¥ àŠŠà§àŠàŠŸàŠ€à§ àŠ¬à§àŠ¯àŠ°à§àŠ¥ àŠà§àŠšà§àŠŠà§àаà§àа àŠ àŠ°à§àŠ¥ àŠ®àŠšà§àŠ€à§àаàŠà¥€ àŠžà§àŠàŠŸàŠšà§ àŠà§àŠàŠŸ àŠŠà§àŠ¶à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа (unemployment) àŠªàŠ°àŠ¿àŠ®àŠŸàŠ£ àŠŠàŠ¶àŠ®àŠ¿àŠà§àа àŠ¹àŠ¿àŠžàŠŸàŠ¬à§ àŠàŠ®àŠŸàŠ€à§ àŠžàŠŸàŠ¹àŠŸàŠ¯à§àН àŠàаà§àŠà§ àŠ¬àŠ¿àŠ°à§àŠ§à§ àŠ¶àŠŸàŠžàŠ¿àŠ€ àŠ°àŠŸàŠà§àНàŠà§àŠ²àŠ¿à¥€ àŠàа àŠžà§àŠàŠŸàŠšà§àŠ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿ àŠ¶àŠŸàŠžàŠ¿àŠ€ àŠ°àŠŸàŠà§àНàŠà§àŠ²àŠ¿àŠ€à§ àŠ¶àŠ¿àŠà§àŠ·àŠ¿àŠ€ àŠ¯à§àЬ àŠžàŠ®à§àŠªà§àŠ°àŠŠàŠŸà§à§àа àŠ®àŠ§à§àŠ¯à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° àŠàŠ®à§ àŠàŠ¿à§à§àŠà§, àŠàŠŸàŠšàŠŸàŠà§àŠà§ àŠà§àŠšà§àŠŠà§àаà§àа àŠªàŠ°àŠ¿àŠžàŠàŠà§àŠ¯àŠŸàŠš àŠ®àŠšà§àŠ€à§àаàŠà§àа (department of statistics) àŠ°àŠ¿àŠªà§àаà§àŠà¥€
àŠ®à§àŠŠàŠ¿ àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ°à§àа àŠàŠ®àŠŸàŠšàŠŸà§ àŠŠà§àŠ¶à§ àŠ¶àŠ¿àŠà§àŠ·àŠ¿àŠ€ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠŠà§àа àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° àŠà§àŠ°àŠ®àŠ¶ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§àŠ àŠàвà§àŠà§à¥€ àŠ€àŠ¥à§àНà§àа àŠàŠàŠàŠàŠŸàŠšàŠ¿ àŠŠàŠ¿à§à§ àŠ€àŠŸ àŠ¢àŠŸàŠàŠŸàŠ° àŠà§àŠ·à§àŠàŠŸ àŠàŠ°àŠ²à§àŠ àŠªàŠ°àŠ¿àŠžàŠàŠà§àŠ¯àŠŸàŠš àŠ àŠªàŠ°àŠ¿àŠàвà§àŠªàŠšàŠŸ àŠ¬à§àŠ¯àŠ¬àŠžà§àŠ¥àŠŸàŠªàŠš àŠŠàŠ«àŠ€àŠ°à§àа (Ministry of Statistics and Programme Implementation) àŠ°àŠ¿àŠªà§àаà§àŠà§àŠ àŠ€àŠŸ àŠªà§àаàŠàŠŸàŠ¶à§àŠ¯à§ àŠàŠžà§ àŠªàŠ¡àŠŒà§àŠà§à¥€ àŠ®àŠšà§àŠ€à§àаàŠà§àа àŠ¹àŠ¿àŠžàŠŸàŠ¬à§ àŠŠà§àŠ¶à§ à§šà§Šà§šà§© àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠ¶à§àŠ·à§ àŠ¯à§àŠàŠŸàŠšà§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠžàŠŸàŠ®àŠà§àŠ°àŠ¿àŠ àŠ¹àŠŸàŠ° àŠàŠ¿àŠ² ১৬.à§« àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàж, ৚৊৚৪ àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠàŠªà§àŠ°àŠ¿àŠ²-àŠà§àŠš àŠ®àŠŸàŠžà§ àŠ€àŠŸ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§ à§§à§¬.à§Šà§® àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàŠ¶à§ àŠªà§àŠàŠà§ àŠ¯àŠŸà§à¥€ ৚৊৚৪ àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠ¶à§àŠ·à§ àŠàŠ¿àŠà§àŠàŠŸ àŠàŠ®àŠ¿à§à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ°àŠà§ ১৬.à§Šà§§ àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàŠ¶à§ àŠàŠšàŠ€à§ àŠžàŠà§àŠ·àŠ® àŠ¹à§ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿ àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ°à¥€ àŠàŠ¿àŠšà§àŠ€à§ àŠŠà§àŠàŠŸ àŠ¯àŠŸà§ àŠŠà§àжà§àа àŠžàŠŸàŠ®àŠà§àŠ°àŠ¿àŠ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° àŠšàŠŸ àŠàŠ®àŠŸàŠ° àŠàŠŸàŠ°àŠ£ àŠ¹àŠ¿àŠžàŠŸàŠ¬à§ àŠ¶à§àаà§àŠ·à§ àŠ°à§à§àŠà§ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿ àŠ¶àŠŸàŠžàŠ¿àŠ€ àŠ àŠžàŠ®, àŠ¬àŠ¿àŠ¹àŠŸàŠ°, àŠàŠ¡àŠŒàŠ¿àŠ¶àŠŸàŠ° àŠ®àŠ€à§ àŠ°àŠŸàŠà§àŠ¯à¥€
àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿ àŠ¬àŠŸ àŠ¡àŠ¬àŠ² àŠàŠà§àŠàŠ¿àŠš àŠ°àŠŸàŠà§àНàŠà§àŠ²àŠ¿àŠ€à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬ àŠàŠ®àŠŸàŠ° àŠ¬àŠŠàŠ²à§ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§ àŠàŠ¿à§à§àŠà§ àŠàŠ€ àŠàŠ àŠ¬àŠàаà§à¥€ àŠàŠ àŠ€àŠŸàŠ²àŠ¿àŠàŠŸà§ àŠžàŠ¬àŠŸàŠ° àŠàŠà§ àŠ°à§à§àŠà§ àŠàŠ®à§àŠ®à§ àŠ àŠàŠŸàŠ¶à§àŠ®à§àа (Jammu and Kashmir), àŠ€àŠŸàŠŠà§àа àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° à§©à§« àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàŠ¶à¥€ àŠàŠ àŠ°àŠŸàŠà§àŠ¯à§ àŠšà§àŠ¯àŠŸàŠ¶àŠšàŠŸàŠ² àŠàŠšàŠ«àŠŸàŠ°àŠšà§àŠžà§àа àŠà§àŠŸàŠ àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ° àŠžàŠŠà§àН àŠà§àŠ·àŠ®àŠ€àŠŸà§ àŠàŠžà§àŠà§à¥€ àŠ€àŠŸàŠ° àŠàŠà§ àŠŠà§àаà§àŠ àŠªàŠŸàŠàŠ àŠ¬àŠàа àŠàŠ àŠ°àŠŸàŠà§àНàŠà§ àŠà§àŠšà§àŠŠà§àŠ°àŠ¶àŠŸàŠžàŠ¿àŠ€ àŠ àŠà§àŠàв àŠàŠ°à§ àŠ«à§àŠ²à§ àŠ°àŠŸàŠàŠŸ àŠ¹à§à§àŠàŠ¿àŠ²à¥€ àŠ«àŠ²à§ àŠšàŠ€à§àŠš àŠàŠ àŠ¿àŠ€ àŠàŠ®àŠ° àŠàŠ¬àŠŠà§àвà§àŠ²àŠŸàŠ° àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ°à§àа àŠàŠŸàŠšàŠ¿àŠàŠàŠŸ àŠžàŠ®à§ àŠ²àŠŸàŠàŠà§à¥€ àŠàŠ¿àŠšà§àŠ€à§ àŠŠà§àаà§àŠàŠŠàŠ¿àŠš àŠ§àŠ°à§ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿àŠ° àŠ¹àŠŸàŠ€à§ àŠ¥àŠŸàŠàŠŸ àŠ àŠžàŠ®à§àа (Assam) àŠªàŠ°àŠ¿àŠžà§àŠ¥àŠ¿àŠ€àŠ¿ àŠ àŠ€à§àŠ¯àŠšà§àŠ€ àŠàŠŠà§àЬà§àŠà§àŠ°à¥€ à§šà§Šà§šà§© àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠ¶à§àŠ·à§ àŠ¯à§àŠàŠŸàŠšà§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа (unemployment) àŠ¹àŠŸàŠ° àŠàŠ¿àŠ² à§šà§Š.à§« àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàж, àŠžà§àŠàŠŸàŠšà§ à§šà§Šà§šà§ª àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠ¶à§àŠ·à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§ àŠŠàŠŸàŠàŠ¡àŠŒàŠ¿à§à§àŠà§ à§šà§.à§Šà§« àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàжà§à¥€
àŠàŠ¡àŠŒàŠ¿àŠ¶àŠŸà§ àŠšàŠ¬à§àŠš àŠªàŠà§àŠàŠšàŠŸà§à§àŠà§àа (Navin Pattanayek) àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ°àŠà§ àŠ¹àŠŸàŠ°àŠ¿à§à§ àŠªà§àŠ°àŠ¬àŠ² àŠàŠšà§àŠšà§àŠšà§àа àŠ¬àŠŸàŠ°à§àŠ€àŠŸ àŠŠàŠ¿à§à§ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿ àŠà§àŠ·àŠ®àŠ€àŠŸà§ àŠàŠžàŠŸàŠ° àŠªàŠ°à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° àŠ¬àŠŸàŠ¡àŠŒàŠ¿à§à§ àŠŠàŠ¿à§à§àŠà§ àŠ°àŠŸàŠà§àНà§àŠ°à¥€ à§šà§Šà§šà§© àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠ¶à§àŠ·à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬ à§šà§§.à§« àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàж àŠ¥à§àŠà§ ৚৊৚৪ àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠ¶à§àŠ·à§ àŠŠàŠŸàŠàŠ¡àŠŒàŠ¿à§à§àŠà§ ৚৬.৊৬ àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàжà§à¥€ àŠàŠ¬àŠŸàŠ° àŠ¹àŠ°àŠ¿à§àŠŸàŠšàŠŸà§ (Haryana) àŠà§àŠ·àŠ®àŠ€àŠŸà§ àŠàŠžà§ àŠžà§àŠàŠŸàŠšà§àŠ àŠ¯à§àŠ¬àŠšà§àŠ€àŠ¿ àŠ¯à§ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿àŠ° àŠàŠà§àŠ¬àŠŸàŠ°à§ àŠ¬à§àŠ¯àŠ°à§àŠ¥ àŠ€àŠŸ àŠªà§àŠ°àŠ®àŠŸàŠ£ àŠàаàŠà§ àŠ¶àŠ¹à§àŠ°à§ àŠ¶àŠ¿àŠà§àŠ·àŠ¿àŠ€àŠŠà§àа àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° àŠ¬à§àŠŠà§àŠ§àŠ¿à¥€ àŠ¯à§àŠàŠŸàŠšà§ à§šà§Šà§šà§© àŠžàŠŸàŠ²à§ àŠ¶à§àŠ·à§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬ àŠàŠ¿àŠ² à§®.à§© àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàж, àŠ¡àŠ¬àŠ² àŠàŠà§àŠàŠ¿àŠš àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ° àŠàŠ àŠš àŠ¹àŠà§àŠŸàŠ° àŠªàŠ°à§ àŠ€àŠŸ àŠàŠàŠ²àŠŸàŠ«à§ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§ àŠ¹à§à§àŠà§ à§§à§š.৯ àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàŠ¶à¥€ àŠàŠ¬àŠŸàŠ° àŠà§àŠ àŠžàŠ°àŠàŠŸàŠ°à§àа àŠ¬àŠ¿àŠ¹àŠŸàŠ°à§ (Bihar) àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬ à§§à§®.à§ àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàж àŠ¥à§àŠà§ àŠàŠàŠ²àŠŸàŠ«à§ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§ àŠŠàŠŸàŠàŠ¡àŠŒàŠ¿à§à§àŠà§ ৚৬.৪ àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàжà§à¥€
àŠà§àŠšà§àŠŠà§àаà§àа àŠªàŠ°àŠ¿àŠžàŠàŠà§àŠ¯àŠŸàŠš àŠ àŠªàŠ°àŠ¿àŠàвà§àŠªàŠšàŠŸ àŠ°à§àŠªàŠŸà§àŠš àŠ®àŠšà§àŠ€à§àаàŠà§àа àŠ€àŠ¥à§àŠ¯à§ àŠªà§àŠ°àŠ€àŠ¿ àŠ€àŠ¿àŠš àŠ®àŠŸàŠž àŠ¹àŠ¿àŠžàŠŸàŠ¬à§ àŠ€àŠ¥à§àН àŠŠà§àŠà§àŠŸ àŠ¹à§à§àŠà§à¥€ àŠžà§àŠàŠŸàŠšà§ àŠàŠ°àŠ àŠàŠ àŠ¬àŠ¿àŠà§àŠªàŠ¿ àŠ°àŠŸàŠà§àН àŠ®àŠ§à§àŠ¯àŠªà§àŠ°àŠŠà§àжà§àа (Madhyapradesh) àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠªàŠ°àŠ¿àŠžà§àŠ¥àŠ¿àŠ€àŠ¿àŠ àŠàŠŸàŠ°àŠŸàŠª àŠŠàŠ¿àŠà§ àŠ¯àŠŸàŠà§àŠŸàŠ° àŠàŠà§àŠàŠ¿àŠ€ àŠŠà§àŠà§àŠŸ àŠ¹à§à§àŠà§à¥€ ৚৊৚৪ àŠžàŠŸàŠ²à§àа àŠà§àŠ²àŠŸàŠ-àŠžà§àŠªà§àŠà§àŠ®à§àŠ¬àŠ° àŠªàŠ¿àŠ°àŠ¿à§àŠ¡à§ àŠ¯à§àŠàŠŸàŠšà§ àŠ¬à§àŠàŠŸàŠ°àŠ€à§àЬà§àа àŠ¹àŠŸàŠ° àŠàŠ¿àŠ² à§§à§©.à§© àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàж àŠžà§àŠàŠŸàŠšà§ àŠžà§àŠªà§àŠà§àŠ®à§àŠ¬àŠ°-àŠ¡àŠ¿àŠžà§àŠ®à§àŠ¬àŠ° àŠªàŠ¿àŠ°àŠ¿à§àŠ¡à§ àŠ€àŠŸ àŠ¬à§àŠ¡àŠŒà§ àŠ¹à§à§àŠà§ à§§à§« àŠ¶àŠ€àŠŸàŠàŠ¶à¥€
–
–
–
–
–